Misverstanden over postpartum depressie (2): ‘Een ppd duurt niet langer dan een (half) jaar’
Er heerst een hardnekkig misverstand, ook onder hulpverleners, over de mogelijke duur van een postpartum depressie. Deze zou niet langer dan een half jaar, of hooguit een jaar, kunnen duren. Dit heeft tot gevolg dat vrouwen die zich langer in deze afschuwelijke toestand bevinden, soms te horen krijgen dat hun klachten niet meer onder het kopje ‘postpartum’ passen. Dat is onwenselijk.
PPD in de DSM-5
Het is namelijk om te beginnen niet waar. Een postpartum depressie duurt helaas soms langer dan een jaar. Dat is een feit. Het is niet zo dat zo’n depressie dan na een jaar plotseling geen postpartum depressie meer is. In de DSM-5, het meest gebruikte handboek voor het classificeren van psychische aandoeningen, wordt een depressie als een postpartum depressie beschouwd wanneer die binnen vier weken na de bevalling (of al tijdens de zwangerschap) begint. Daarover is discussie, want volgens velen is elke depressie die binnen zes maanden of zelfs een jaar na een bevalling begint nog als een postpartum depressie te beschouwen. Maar in elk geval wordt in de DSM niet beschreven dat een postpartum depressie per definitie binnen een half jaar of een jaar over is. Onder postpartum deskundigen bestaat er geen enkele twijfel over dat vrouwen langer onder een postpartum depressie kunnen lijden.
Bevalling is de trigger (en dat is nogal wat)
Hoe eerder een vrouw adequate hulp krijgt, hoe sneller en beter zij zal herstellen. En die hulp is adequaat wanneer die in elk geval rekening houdt met het allerpijnlijkste aspect ervan, namelijk dat de depressie min of meer tegelijk met de baby het leven van een vrouw binnen dendert. De trigger van de depressie is een vreugdevolle gebeurtenis, het krijgen van een kindje, waarnaar vrouwen doorgaans enorm hebben uitgekeken. Dat maakt de vreselijke ervaring die depressief zijn toch al is, nog pijnlijker, verwarrender en schrijnender. En de gevoelens die dat oplevert (‘welke moeder kan er nou niet van haar kindje genieten’, ‘ben ik hier dan totaal ongeschikt voor?’, ‘had ik er dan nooit aan moeten beginnen?’, ‘kan ik met mijn baby nooit meer gelukkig worden?’), zijn de gevoelens waarmee de moeder het meest worstelt en die haar het meest in de greep houden. Het is nog moeilijker om te accepteren dat het niet goed met je gaat wanneer net een grote wens is uitgekomen, en je geacht wordt gelukkig te zijn.
Depressie onderscheiden van moederschap
Het is van groot belang dat een vrouw de gelegenheid krijgt om te praten over hoe het is om zich depressief te voelen terwijl zij de zorg draagt voor een baby en dat zij zich realiseert dat het moederschap en de depressie twee verschillende levensgebeurtenissen zijn die op een heel ongelukkige manier samenkomen. Wanneer aan de pijnlijke gevoelens met betrekking tot haar moederschap voorbij wordt gegaan, zal zij blijven worstelen met schuldgevoelens, zelfverwijt en de angst dat het moederschap en depressie in haar leven aan elkaar gelijk zijn. Terwijl, wanneer zij begrijpt dat het niet het moederschap is dat zo afschuwelijk voelt maar de depressie, zij meer ruimte krijgt om toe te laten hoe rot ze zich voelt. En hoe gek het ook lijkt, dat is de eerste stap op weg naar duurzaam herstel. Wanneer een vrouw na, zeg, 8 of 16 maanden nog steeds worstelt met de depressieve gevoelens die na de bevalling zijn ontstaan, en zij te horen krijgt dat die gevoelens nu geen gevolg meer kunnen zijn van een postpartum depressie, dan belemmert dat haar in het onderscheid maken tussen de depressie en haar moederschap. Want ze weet dat de bevalling de trigger was, dat doet juist zo’n pijn en het helpt haar om vooral ook daarover te praten. Opdat zij zo snel mogelijk kan ervaren dat de depressie verdwijnt, en het moederschap blijft.
Meer lezen?
Kendall-Tackett, K.A. (2010). Depression in New Mothers. Causes, consequences and treatment alternatives. Londen: Routledge.
Kleiman, K. (2009). Therapy and the Postpartum Woman. Notes on Healing Postpartum Depression for Clinicians and the Women Who Seek Their Help. New York: Routledge.
En/of mijn eigen boek: ‘Postpartum depressie. Oorzaken, gevolgen en adequate ondersteuning’. Amsterdam: SWP (2015)
Dit is het tweede artikel in een serie over hardnekkige misverstanden over postpartum depressie, die goede zorg belemmeren. Het eerste artikel vind je hier. In een volgend artikel besteed ik aandacht aan een ander hardnekkig misverstand!