Misverstand 1: ‘Een moeder met een postpartum depressie verstoot haar baby’
In mijn werk met vrouwen met een postpartum depressie – ik begeleid hen als counselor, meestal aan huis – merk ik dat een aantal hardnekkige misverstanden (óók bij professionals) hun lijden onnodig verzwaart. In dit artikel aandacht voor een eerste misverstand, namelijk: ‘Een moeder met een postpartum depressie verstoot haar baby…’
‘De huisarts/psycholoog/consultatiebureau-arts vindt dat ik geen postpartum depressie heb omdat ik contact maak met mijn baby en goed voor hem zorg…’ Deze opmerking heb ik de afgelopen jaren vaak gehoord van vrouwen die zich met een postpartum depressie bij mij melden voor counseling. Zo’n opmerking zorgt voor veel verwarring.
Contact ziet er verraderlijk goed uit
Het is heel belangrijk om te weten dat vrouwen met een postpartum depressie meestal zelf voor hun baby zorgen, tegen hem/haar praten en oogcontact zoeken. Het beeld dat vrouwen met een postpartum depressie hun kindje verstoten is onterecht. Als een pas bevallen vrouw haar kindje al ‘verstoot’ is dat vrijwel altijd het gevolg van andere problematiek: een psychose, een persoonlijkheidsstoornis, of een verzwegen of ontkende zwangerschap.
Moeders met een depressie voelen aan hoe het eruit hoort te zien: blij zijn met je baby en hem geven – aan verzorging en contact – wat hij nodig heeft. Zij proberen, op pure wilskracht, op die manier met hun kindje om te gaan. Oók wanneer er niemand meekijkt proberen zij dat. Het is niet voor de bühne, het is hoe het gaat… Vaak ziet het er op het eerste gezicht dan ook verraderlijk goed uit, het contact tussen moeder en kind.
Wanneer je dát dus als criterium neemt – hoe het er op het eerste gezicht uitziet – voor het al dan niet bestaan van een ppd, dan zal je je cliënt of patiënt al snel geruststellen: ‘Nee hoor, een postpartum depressie is het niet, want dan zou je je baby verstoten’.
Geen geruststelling
Maar is het voor deze moeders wel een geruststelling om dat te horen? Nee. Want hoewel het contact met haar baby er van buitenaf misschien goed uitziet, voelt de moeder zich verschrikkelijk eenzaam en verscheurd. Ze zorgt dan wel voor haar baby zoals een blije moeder dat zou doen, ze voelt het zo anders. En ze voelt ook dat, ook als het er voor anderen goed uit ziet, het dat toch niet helemaal is. Door de depressie zijn fijne gevoelens als liefde, dankbaarheid en trots tijdelijk onbereikbaar en dat doet vreselijk veel pijn. In beslag genomen als zij is door de depressie, ontbreekt het vaak net aan de juiste timing en afstemming en kijkt zij door een zwarte bril naar haar kindje: ‘Hij/zij is vast ook ongelukkig, vindt mij vast niet lief, zou vast liever een andere moeder willen…’. Dan kan haar het afschuwelijke gevoel bekruipen dat ze nooit gelukkig zal kunnen worden met haar baby, wat beslist iets anders is dan die baby verstoten.
Eerste stap naar herstel
Dat afschuwelijke gevoel – is mijn ervaring – leidt vaak juist tot een overmatige betrokkenheid bij de baby. In de hoop eindelijk iets fijns te voelen, of uit schuldgevoel over de gedachten en gevoelens die de depressie in hen oproept, zijn deze moeders veel eerder geneigd hun kindje (te) dichtbij zich te houden, dan om het kindje uit de weg te gaan. Daardoor zijn moeders vaak 24 uur per dag bij hun kindje, terwijl het voor hun herstel goed zou zijn wanneer ze ook tijd voor zichzelf zouden hebben/nemen.
De als geruststelling bedoelde opmerking: ‘je hebt heus geen postpartum depressie’, werkt voor de moeders die dat wél hebben (tien procent van de pas bevallen vrouwen), averechts. Want wat is het dán dat ze voelt? Voelt het moederschap dan zo? En blijft ze zich dus voor de rest van haar leven zo voelen? Dat is zacht gezegd geen bemoedigend vooruitzicht. Voor vrouwen met een postpartum depressie is het een opluchting om te begrijpen wat er met hen aan de hand is. En om te weten dat de depressie en het moederschap twee verschillende verschijnselen zijn. Dat is de eerste noodzakelijke stap op weg naar duurzaam herstel. Een herstel dat er, met de juiste ondersteuning, altijd komt. Wees dus niet te snel met constateren dat er geen sprake is van een postpartum depressie, hoe goed bedoeld ook.
Meer weten?
Meer weten over postpartum depressie en hoe je die kunt herkennen? Lees mijn boek ‘Postpartum depressie. Oorzaken, gevolgen en adequate ondersteuning’, of kijk verder rond op deze website!
In een volgend artikel zal ik ingaan op een ander hardnekkig misverstand!