Postpartum (postnatale) depressie wordt, ook door hulpverleners, nog niet altijd goed begrepen. ‘Het is een gewone depressie die ook als zodanig behandeld moet worden’, is soms de veronderstelling, of: ‘niet lekker in je vel zitten hoort nu eenmaal bij het krijgen van een baby’. Beide opvattingen zijn onjuist en niet helpend voor de depressieve, pasbevallen vrouw die met het lood in haar schoenen aanklopt voor hulp. Daarom hier acht belangrijke feiten over postnatale depressie op een rijtje!
- Een postpartum depressie is, door de aanwezigheid van een jonge baby, op allerlei manieren een wezenlijk andere ervaring dan een depressie die zich in een andere levensfase aandient. Het feit dat deze depressie door een vreugdevolle gebeurtenis wordt getriggerd is verwarrend en ingrijpend.
- Postpartum depressie is een aandoening van alle tijden, die overal ter wereld voorkomt. De Wereldgezondheidsorganisatie stelt dat 10 procent van de vrouwen depressief raakt na een bevalling. Een postpartum depressie lijkt te ontstaan door een samenspel van biologische, psychologische en sociale factoren. In de periode na een bevalling is een vrouw in veel opzichten kwetsbaarder, waardoor de balans eerder verkeerd uitslaat dan op andere momenten in haar leven.
- Postpartum depressie is een psychische aandoening met een gunstige prognose. Met de juiste ondersteuning herstelt elke vrouw in principe. En zeker wanneer de postpartum depressie haar eerste depressie is, is deze zeker geen voorbode van een leven lang psychisch lijden.
- Een postpartum depressie is geen postpartum psychose. Een postpartum psychose is een andere, veel zeldzamer psychische aandoening, die helaas vaak met een postpartum depressie wordt verward. Dat heeft tot gevolg dat de klachten waarmee vrouwen met een postpartum depressie bij de hulpverlening aankloppen soms niet serieus genoeg worden genomen (‘zolang je je kind niet verstoot, is er geen sprake van een postpartum depressie’ – een onterechte veronderstelling).
- Postpartum depressie wordt vaak niet onderkend. Vrouwen kunnen zich diep schamen voor hun gevoelens en bang zijn dat hun kindje uit huis geplaatst zal worden wanneer zij vertellen wat er in hen omgaat. Uit een recent onderzoek door het ministerie van Volksgezondheid blijkt bijvoorbeeld dat slechts 17 procent van de vrouwen met depressieve klachten dat bespreekt met de kraamzorg of op het consultatiebureau.
- Naast depressieve klachten, heeft een vrouw met een postpartum depressie vaak ook last van angst- en paniekklachten en van indringende (gewelddadige) gedachten over haar baby. Wanneer zij niet beseft dat deze klachten symptomen zijn van haar postpartum depressie, kan zij ernstig aan zichzelf gaan twijfelen: ‘ben ik een slechte moeder?’, ‘had ik nooit aan het moederschap moeten beginnen?’.
- De kans op herhaling na een volgende bevalling is groot, zo’n 40 procent. Uit onderzoek is echter gebleken dat die kans door het nemen van passende preventieve maatregelen, drastisch kan worden verkleind.
- Voor een pasgeboren baby zorgen terwijl je somber of angstig bent, is een loodzware opgave. Een vrouw ervaart door de depressie nauwelijks/geen gevoelens van trots, blijheid of dankbaarheid en gaat zich afvragen of zij wel van haar kindje houdt. Dat zij desondanks vrijwel altijd goed voor haar kindje blijft zorgen, is een grote prestatie. Wanneer de depressie over is, en zij weer positieve emoties kan ervaren, zal zij voelen dat zij wel van haar baby houdt en wel geschikt is voor het moederschap. Hulpverleners die vrouwen aanmoedigen te accepteren dat het moederschap nu eenmaal niet zo leuk is als zij hadden gehoopt, slaan dan ook een verkeerde weg in. In plaats daarvan kunnen zij vrouwen er steeds weer op wijzen dat het niet-voelen een symptoom is van de depressie, dat samen met de depressie zal verdwijnen.
Meer weten over postpartum depressie? Lees dan mijn boek ‘Postpartum depressie: oorzaken, gevolgen en adequate ondersteuning’ of neem een kijkje op mijn website.